View source for Teoirim Bayes

Sa [[dóchúlacht]] agus sna feidhmeanna a bhaintear aisti, cuireann '''teorim Bayes''' síos ar an gcaidreamh idir dhá dhóchúlacht choinníollacha atá aisiompaithe ar a chéile. Is as [[Thomas Bayes]] (fuaimniú: /ˈbeɪz/) a ainmníodh í agus is minic a thugtar dlí Bayes nó riail Bayes uirthi. Tugann an teoirim an dóchúlacht choinníollach, ar a dtugtar an "iardhóchúlacht" le hipitéis H (.i. a dóchúlacht tar éis fianaise E a bheith tugtha faoi ndeara) i dtéarmaí an "réamhdhóchúlacht" ar H, ar réamhdhóchúlacht ar E, agus an dóchúlacht choinníollach ar E, agus H tugtha. Tá an teoirim bailí de réir gach aon fhealsúnacht dóchúlachta, agus is minic a bhaintear feidhm as san [[eolaíocht]] agus san [[innealtóireacht]], ach ní bhíonn [[Staidreamh|staitisteoirí]] ar aon tuairim i dtaobh úsáid chuí na teoirime.

== Teoirim ==
Is é ráiteas na teoirime ná

:<math>P(H|E) = \frac{P(E | H)\, P(H)}{P(E)}.</math>

Tá ainm thraidisiúnta ag gach téarma sa teoirim:
* Is é P(''H'') an réamhdhóchúlacht ar ''H''. Is ionann é agus an dóchúlacht a mheasfaí ar ''H'' roimh aon eolas a bheith ann maidir le ''E''.
* Is é P(''H''|''E'') an dóchúlacht choinníollach ar ''H'', más fíor do ''E''. Tugtar an iardhóchúlacht air, leis, toisc go mbraitheann sé ar an luach atá ag ''E''.
* Is é P(''E''|''H'') an dóchúlacht choinníollach ar ''E'', agus ''H'' tugtha a bheith fíor. Tugtar an fheidhm dealraiteachta air leis. 
* Is é P(''E'') an réamhdhóchúlacht ar ''E''---is é sin, an dóchúlacht go mbeadh ''E'' fíor, cuma an bhfuil ''H'' fíor nó nach bhfuil.

[[Catagóir:Staidreamh]]
[[Catagóir:Dóchúlacht]]